Çek Zıya Davası Nedir?
Türk Ticaret Kanunu’na göre, çekin kaybolması, çalınması, yanması veya yırtılması gibi durumlarda, çekin kötüye kullanımını önlemek amacıyla zayi davası açılarak çekin iptali istenebilir. Bu dava, mahkemeden çeki geçersiz saymasını ve gerektiğinde ödeme yasağı getirmesini sağlar.
Zayi davası sonunda çek mahkeme kararıyla hükümsüz hâle gelir; böylece hamil artık bu çeki ibraz edemez ya da tahsil edemez hale gelir. Bu, hem çekin bulunması halinde kötü niyetli kullanımı engeller hem de hak sahibinin korunmasına yardımcı olur.
Davayı Kimler Açabilir?
Zayi davasını açabilecek kişiler şunlardır:
- Çekin hamili (lehtar veya ciranta zinciriyle elinde bulunan kişi)
- Çek bedelinin ödenmesini bekleyen kişi
- Çek kaybolmadan önce zilyetliğinde bulunan kişi (örneğin çalınma durumunda)
Bu kişilerin, çek üzerinde hak sahibi olduklarını veya zilyetliklerini mahkemede belgelemeleri gerekir.
Hangi Mahkemede ve Nasıl Açılır?
- Görevli Mahkeme: Asliye Ticaret Mahkemesi
- Yetkili Mahkeme: Çeki düzenleyenin veya hamile ödenmesi gereken bankanın bulunduğu yer mahkemesi
Dava dilekçesiyle birlikte aşağıdaki belgeler sunulmalıdır:
- Çekin zayi olduğunu gösteren olay açıklamaları
- Varsa çekin fotokopisi
- Hamilin kim olduğunu gösteren belge ya da cirolar zinciri
- Şahit beyanları veya tutanaklar (çalınma durumunda polis tutanağı vb.)
Geçici Ödeme Yasağı Nedir?
Mahkemeye başvuru üzerine, dava devam ederken geçici ödeme yasağı kararı alınabilir. Bu sayede, çekin ödenmesi geçici olarak durdurulur ve mahkeme sürecinde çekin hamil dışındaki kişilerce tahsili engellenmiş olur.
Zayi Kararı Sonucunda Ne Olur?
Mahkeme, çekin iptaline ve varsa bedelin ödenmesine karar verebilir.
Zayi kararı kesinleştikten sonra, hamil dilerse bankadan ödeme alabilir. Ancak banka, genellikle teminat mektubu karşılığında ödeme yapar.
Sonuç:
Çek, hukuki niteliği gereği tedavüle elverişli bir senettir ve kaybolması ya da çalınması durumunda ciddi mağduriyetler yaşanabilir. Bu nedenle, çekin zayi olması durumunda vakit kaybetmeden bir avukata başvurarak zayi davası açılması büyük önem taşır.
Hukuki prosedürlerin doğru yürütülmesi, çekin haksız yere tahsil edilmesini önler ve ticari güvenliği korur.
Daha fazla bilgi ve hukuki destek için iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz.
Yazan Av. Koray GÖKOĞLU (Ostim Avukat)