İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, Türk İş Kanunu’na göre, iş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından feshedilmesi durumunda, belirli şartlar altında ödenmesi gereken tazminattır. İş Kanunu’na göre, iş sözleşmesi feshedilirken tarafların belirli bir ihbar süresine uyması gerekir. İhbar süresi, işçinin işyerindeki kıdemine göre değişir. Eğer taraflardan biri ihbar süresine uymadan sözleşmeyi feshederse, ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.

İhbar Tazminatının Tanımı
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesi sırasında, fesih bildirimine ilişkin ihbar süresine uyulmadığı takdirde ödenmesi gereken tazminattır. Hem işçi hem de işveren, ihbar süresine riayet etmek zorundadır. İhbar tazminatının amacı, taraflardan birinin diğerine fesih bildirimini yeterli süre önce yapmadığı için zarar görmesini engellemektir.

İhbar Süresi
İhbar süresi, işçinin işyerindeki kıdemine göre belirlenir ve işveren tarafından ya da işçi tarafından fesih yapılacaksa, ihbar süresine uyulması gerekir.

İş Kanunu’na göre ihbar süreleri şu şekildedir:

• 0-6 ay kıdemi olan işçiler için ihbar süresi: 2 hafta
• 6 ay – 1 yıl kıdemi olan işçiler için ihbar süresi: 1 ay
• 1 yıl ve daha fazla kıdemi olan işçiler için ihbar süresi: 2 ay

İhbar süresi; işçi tarafından işverene veya işveren tarafından işçiye yapılan fesih bildiriminde, tarafların birbirlerine ne kadar önceden bildirimde bulunmaları gerektiğini ifade eder. Eğer bu süreye uyulmazsa, ihbar tazminatı ödenmesi gerekir.

İhbar Tazminatının Ödenmesi
Eğer işveren veya işçi, fesih öncesinde ihbar süresine uymadan iş sözleşmesini feshederse, ihbar tazminatına hak kazanılır. İhbar tazminatının miktarı ise, fesheden tarafın diğer tarafa ödemesi gereken ihbar süresi boyunca alması gereken ücrettir.

İhbar tazminatının hesaplanması:

• Eğer işveren, işçiyi ihbar süresine uymadan işten çıkarırsa, işçiye ihbar tazminatı ödenir. Bu tazminat, işçinin ihbar süresi boyunca alacağı ücret kadar olur.
• Eğer işçi, işverene ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır ve bu ödeme de işçinin ihbar süresi boyunca alacağı ücret kadar olur.

Örnekler:

1. İşçi İhbar Süresine Uymadan Fesih Yaparsa:

• Bir işçi, 1 yıl çalıştıktan sonra iş sözleşmesini feshetmek ister. 1 yıl kıdemi olduğu için, işçi 2 aylık ihbar süresine uymak zorundadır. Ancak işçi bu süreyi beklemeden işi terk ederse, 2 aylık ücretini işverene ihbar tazminatı olarak ödemek zorunda kalır.

1. İşveren İhbar Süresine Uymadan Fesih Yaparsa:

• Bir işveren, 2 yıl çalışmış bir işçiyi işten çıkarır. 2 yıl kıdemi olan işçiye 2 aylık ihbar süresi tanınmalıdır. Ancak işveren, işçiye bu süreyi vermeden iş sözleşmesini feshederse, işçiye 2 aylık ücretini ihbar tazminatı olarak ödemek zorundadır.

İhbar Tazminatının Ödenmeyeceği Durumlar
İhbar tazminatı, her durumda ödenmez. İş Kanunu’na göre, bazı durumlarda ihbar tazminatı ödenmesi gerekmez:

1. İşçinin Haklı Feshi: İşçi, işyerinde çalışma şartlarının kötüleşmesi, ücretin ödenmemesi gibi haklı sebeplerle iş sözleşmesini feshederse, ihbar süresine uymadığı için işçiye ihbar tazminatı ödenmesi gerekmez.
2. İşverenin Haklı Feshi: İşveren, işçinin ağır suçları, ahlaki nedenlerle işten çıkarılması gibi haklı sebeplerle iş sözleşmesini feshederse, işçi ihbar tazminatına hak kazanmaz.
3. İşçinin Ölümü: İşçi vefat ederse, işçi adına ihbar tazminatı talep edilemez.

Sonuç:
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesinde tarafların ihbar sürelerine uymaması durumunda ödenir. Hem işçi hem de işveren, fesih bildirimini önceden yaparak, diğer tarafı bilgilendirme yükümlülüğüne sahiptir. İhbar süresine uyulmazsa, fesheden tarafın diğer tarafa ihbar süresi boyunca alması gereken ücreti ödemesi gerekmektedir.

Yazan Av. Koray GÖKOĞLU (Ostim Avukat)